نشست «ادبیات در عصر دیجیتال: چالش‌ها و و فرصت‌ها» روز چهارشنبه ۳۰ آبان ۱۴۰۳ به صورت حضوری و مجازی با حضور رضا اسماعیلی شاعر، پژوهشگر و منتقد ادبی برگزار شد.

به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، در این نشست رضا اسماعیلی شاعر، پژوهشگر و منتقد ادبی با بیان این‌که امروز در تعریف بی‌سوادی، شخص بی‌سواد کسی است که نتواند از رسانه‌های جدید و اینترنت استفاده کند، گفت: برای این‌که بتوانیم در عرصه‌های مختلف فرهنگی، علمی، سیاسی، اجتماعی و… حضور پیدا کنیم و با رسانه‌های دیجیتال ارتباط داشته باشیم لازم است نحوه استفاده از این رسانه‌ها را بدانیم؛ این آگاهی در مورد ادبیات هم صدق می‌کند.

وی در این نشست که در معاونت فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد، افزود: رسانه‌های دیجیتال مبتنی بر اطلاعات و وابسته به فضای مجازی هستند. از طرفی رسانه‌های دیجیتال فرصت‌هایی برای ما فراهم کرده و در عین حال چالش‌هایی هم داریم که به علت عدم توانایی در بهره‌مندی از این فضاست.

اسماعیلی با اشاره به اشعار جعلی که در فضای مجازی به شاعران نسبت داده می‌شود تصریح کرد: هر تولید محتوایی در فضای مجازی مستند نیست. اما مجهز شدن به دانش و اطلاعات و ادبیات می‌تواند بر مسلط شدن بر محتوای فضای مجازی کمک کند.

این شاعر با بیان جذابیت‌های فضای مجازی اظهار کرد: حضور در فضای مجازی تعاملی است و می‌توانید با مخاطب خود ارتباط داشته باشید. سرعت عمل، ارتباط بی‌واسطه و نامحدود بودن فضا برای انتشار اطلاعات نیز از دیگر ویژگی‌های فضای مجازی است.

وی ادامه داد: در دنیای امروز همه گروه‌ها و حتی خبرگزاری‌ها هم در فضای دیجیتال حضور دارند.

اسماعیلی در بخش دیگری از صحبت‌هایش بیان کرد: در این فضا شاعر می‌تواند سریع اثرش را در فضای مجازی منتشر کند، اما در گذشته شعر را تا مدتی نگه می‌داشت، صیقل می‌داد و بعد منتشر می‌کرد درحالی‌که امروز اثرش را سریع منتشر می‌کند و دیگر امکان اصلاح و تغییر وجود ندارد.

رسالتِ ادبیات، رسالتی انسانی است

این پژوهشگر عنوان کرد: امروز نیازمند این هستیم که متولیان فرهنگی در این موضوع دغدغه داشته باشند. اگر فکری نکنیم ممکن است این چالش‌ها به زبان و ادبیات فارسی لطمه بزند.

اسماعیلی گفت: داشتن کتابخانه نشانه فرهیختگی است و نباید ارتباط‌مان با کتاب را قطع کنیم. کتاب فیزیکی و فضای مجازی مکمل یکدیگر هستند، بنابراین لازم است برای استفاده بیشتر از کتاب چاره‌اندیشی کنیم؛ مانند کتاب صوتی که الان وجود دارد. درواقع باید به دنبال افزایش جذابیت‌های کتاب باشیم و کتابخانه‌ها در این حوزه تلاش کنند.

وی افزود: جذابیت‌های فضای مجازی آن‌قدر زیاد است که افراد را جذب می‌کند مگر این‌که بیاییم بر این جذابیت‌ها اضافه کنیم. برای دعوت به کتاب‌خوانی و… به دنبال راه‌های تازه و نو باشیم.

اسماعیلی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به اشعار مذهبی و برخی شعرهایی که مداحان بدون استناد به منبع معتبر می‌خوانند اشاره داشت و این موضوع را نیازمند به بررسی و توجه بیشتر عنوان کرد.

این پژوهشگر در ادامه تصریح کرد: رباعیات خیام حدود ۵۰ مورد است در حالی‌که اگر تا امروز آن‌چه به نام رباعیات خیام منتشر شده را جمع‌آوری کنیم چند جلد کتاب می‌شود، یعنی انتشار محتوای بدون سند از گذشته وجود داشته و در دنیای امروز با وجود رسانه‌های دیجیتال تغییر شکل داده است.

رضا اسماعیلی در پایان با بیان این‌که باوجود رسانه‌های دیجیتال باید هویت و شناسنامه خودمان را در حوزه ادبیات حفظ کنیم گفت: ادبیات، انسان را به مسیر درست هدایت می‌کند. امروز دنیا به ادبیات نیاز دارد. رسالتِ ادبیات، رسالتی انسانی است و ما را حفظ می‌کند، حکم نشان دادن راه را برای رستگاری دارد و ما را نجات خواهد داد.

نشست «ادبیات در عصر دیجیتال: چالش‌ها و و فرصت‌ها» هم‌زمان با هفته کتاب از سوی اداره کل آموزش و پژوهش کانون روز چهارشنبه ۳۰ آبان ۱۴۰۳ با همکاری خانه کتاب و ادبیات ایران در سالن نشست‌های معاونت فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد.

سی‌ودومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با شعار «خواندن برای همدلی» از بیست‌وسوم تا سی‌ام آبان ۱۴۰۳ برگزار می‌شود.