• نام کتاب : آیین برنامه سازی برای خردسال، کودک و نوجوان
• نویسنده : شیوا درخشانی، مرسده نیک بخش، رضا شاکری، رضا بهنام راد
• سال نشر : ۱۳۹۰
• تعداد صفحات : ۱۳۰

توضیحات :

تولید محصولات فرهنگی و آثار رسانه ای همچون همه ی کالاها، نیازمند آشنایی دست اندرکاران این عرصه با اصول و ضوابط تولید و استانداردهای مورد تأیید است، از این رو، رسانه-های کشورهای مختلف هر کدام با تدوین دستورالعمل هایی تلاش می کنند برنامه سازان را با قوانین، قواعد و هنجارهای مورد تأیید جامعه و رسانه ی خود آشنا کنند. این آشنایی می تواند ضمن کم کردن میزان خطاهای احتمالی در تولید، تأمین و یا پخش، کمک شایانی به نظارت و ارزیابی برنامه ها باشد، به گونه ای که فرآیندهای مذکور همگی مبتنی بر شاخص ها و دستورالعمل های واحد انجام شود.
از این رو و با افزایش رشد بخش های مختلف در رسانه ی ملی، و همچنین گسترش سهم بخش خصوصی در تولیدات رسانه ای، آشناسازی حوزه های مختلف پیام رسان با اصول، ضوابط و سیاست های محتوایی برنامه سازی از منظر حرفه ای، قانونی، ارزشی و هنجاری، یکی از ضرورت های اساسی در رسانه ی ملی محسوب می شود. برنامه سازی در رسانه، از یک سو کاری میان رشته ای است، یعنی لازم است برای تولید و پخش یک برنامه، مجموعه ای از دانش ها در زمینه های مختلف روانشناسی، جامعه شناسی، برنامه سازی و … کنار هم قرار گیرند و از سوی دیگر کاری فرهنگی و ارزشی است، یعنی همه ی پیام های برنامه باید در راستای هنجارهای جامعه ی هدف قرار گیرند و از آنجا که در کشور ما همه ی قوانین و هنجارهای جامعه تحت لوای اسلام قرار دارند و با معیارهای اسلامی سنجیده می شوند، لازم است به انطباق پیام ها با قوانین و هنجارهای جامعه ی اسلامی، توجه و اهتمام ویژه ای شود.
براین اساس، تهیه و تدوین « مجموعه کتاب های راهنما و آئین برنامه سازی » سازمان در دستور کار مرکز طرح و برنامه ریزی قرار گرفت، و تلاش شد راهنمایی ها و آگاهی هایی در زمینه ی اصول و ضوابط سازمان و همچنین دانش مورد نیاز بخش های تولید، تأمین و پخش به ویژه برای برنامه سازان داخلی، به زبان حرفه ای، علمی و کارشناسی در این کتاب ارائه شود. در نگاهی کلی، اصول و ضوابط حرفه ای مطرح شده در این کتاب ناظر بر ویژگی های محتوایی برنامه هاست و در آن به چگونگی ارائه ی پیام (برای آنکه اثر پیام بر گیرنده مطابق با اثر موردنظر فرستنده باشد) پرداخته شده است. آنچه اکنون به فضل الهی در جلد اول کتاب با عنوان « راهنما و آیین برنامه سازی برای خردسال، کودک و نوجوان » در اختیار برنامه ریزان و برنامه سازان سازمان قرار می-گیرد، حاصل تلاش گروهی از اساتید، صاحب نظران، مدیران و کارشناسان است که تهیه و تدوین آن در گذر از سه مرحله به انجام رسیده است. در مرحله ی اول، مطالعات مقدماتی و تهیه یک پیش نویس سرفصل ها همراه با بحث و بررسی در جلسات کارشناسی به نتیجه رسید. در مرحله ی بعد، پیش نویس هر سرفصل در اختیار اساتید و صاحب نظران مرتبط با هر موضوع قرار گرفت و از مشاوره و نظرات تأییدی و اصلاحی آنها بهره گرفته شد و در مرحله ی پایانی به منظور پرهیز از اشکالات احتمالی و همچنین بهره گیری از دانش و تجربیات صاحبنظران و دست اندرکاران عرصه ی تولید، کارگروه هایی برای بحث و گفتگو در مورد هر سرفصل تشکیل شد؛ و پس از انجام اصلاحات نهایی، کتاب حاضر جهت اجرا، نظارت و ارزیابی آماده است تا در اختیار گروه های تولید، تأمین، پخش و نظارت قرار گیرد.

فصل های کتاب :

این کتاب در دو بخش « اصول و مبانی » و « برنامه های خردسال، کودک و نوجوان » تهیه و تدوین شده است.

• بخش « اصول و مبانی » شامل سرفصل های دین مداری، هویت، حریم خصوصی، انصاف و بی طرفی، دقت و صحت، حقوق شهروندی، انعکاس خشونت و حقوق رسانه ای خردسال، کودک و نوجوان است. این بخش شامل قوانین و قواعد عام و کلی است که باید در تولید، تأمین و پخش همه ی برنامه ها مورد توجه قرار گیرد و در مجموعه کتابهای راهنما و آیین برنامه سازی تکرار شده است.
• در بخش دوم به چگونگی ارائه ی پیام و ویژگی های محتوایی مرتبط با مخاطب خاص برنامه که در انتقال صحیح پیام مؤثرند، می پردازد.

منابع مورد استفاده و استناد، شامل کتب و مقالات علمی مرتبط با هر سرفصل، قوانین موجود و مرتبط به ویژه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، هنجارها و ارزش های مبتنی بر فرهنگ و عرف جامعه، اصول و ضوابط سازمان صدا و سیما که تاکنون به صورت مکتوب و یا شفاهی در سازمان مورد ملاحظه و اجرا قرار می گرفته است، دستورالعمل های برنامه سازی موجود در رادیو و تلویزیون کشورهای مختلف دنیا، و تجربیات و دانش صاحبنظران و دست اندرکاران رسانه می شود.
با این همه باید توجه داشت برای اولین بار در طول تاریخ رادیو و تلویزیون در ایران، کتابی به طور مدون و به زبان علمی، کارشناسی و حرفه ای به سیاست ها، اصول و ضوابط تولید، تأمین و پخش پرداخته و طبیعی است اگر دارای ابهامات و یا نواقصی باشد، در مرحله ی اجرا بیشتر آشکار خواهد شد، این امر به روزرسانی مطالب را ضروری می نماید. لذا امید است با همکاری و راهنمایی های بخش های مختلف سازمان به ویژه برنامه سازان، در مجلدهای بعدی نواقص و ضعف ها بر طرف شود.
در پایان از زحمات اساتید ناظر، آقای دکتر باقر انصاری و خانم رزیتا ذبیحی و همکاری کارشناسان پژوهش خانم ها مرضیه سلیمی، رضیه میرعنایت، آرزو بنی آدمی و آقای سیدجواد فرمهینی فراهانی و همچنین راهنمایی و حمایت همه ی اساتید، کارشناسان و برنامه سازان ارجمندی که با انتقال دانش و تجربیاتشان ما را یاری کرده اند، قدردانی می شود.

 دانلود کتاب به صورت Pdf :

آیین برنامه سازی برای خردسال، کودک و نوجوان