چگونه به کودکان کمک کنیم تا واقعیت را از داستان درباره ویروس کرونا تشخیص دهند

مترجم : ناصر اسدی

۹ فروردین ۱۳۹۹

در شرایط کنونی اطلاعات نادرست به سرعت در حال انتشار است. اگر در تشخیص اخبار درست از اخبار جعلی مشکل دارید ، باید به کودکانی فکر کنید که اغلب اخبار خود را از طریق YouTube و Instagram دریافت می کنند. کودکان در این روزها مطالب فراوانی در مورد الگوهای رفتاری از طریق ابزارهایی چون فضای TikToks و YouTube مشاهده می کنند. برخی از آن ها ممکن است سرگرم کننده بوده و شخص را به فکر وادارد، اما حجم زیادی از این مطالب حاوی اخبار جعلی است. اکنون زمان مناسبی برای تقویت مهارت های سواد خبری خانواده هایتان است تا بتوانید اطلاعات بسیار مهم و مورد نیاز خود را به دست آورده و از اطلاعات غلط فریبنده پرهیز کنید. در زیر به چند نکته در این رابطه اشاره می شود:

شک کنید.

از فرستنده (تولیدکننده) تا منتشرکنندگان بعدی، اخبار جعلی سریعتر از اخبار واقعی منتقل می شود، برای این که به کودکان کمک کنید تا یاد بگیرند که چگونه واقعیت را از داستان تفکیک کنند ، آنها را ترغیب کنید تا درباره آنچه می شنوند و می بینند ، به طور جدی فکر کنند. از آنان بخواهید تا همواره موثق بودن منبع را بررسی کرده و از اظهار نظر و اشتراک گذاری خودداری کنند تا زمانی که مطمئن شوند که مطلب مورد نظر درست و مجاز برای انتشار است.

مهارتهای تفکر انتقادی.

با پرسیدن سوالاتی از کودکان در راستای تجزیه و تحلیل اخبار یا اطلاعات آنان را در مسیر تفکر انتقادی هدایت کنید. سوالاتی از این قبیل که: چه کسی این پیام را ساخته؟ چرا این پیام ساخته شده؟ آیا به نفع یا به ضرر کسی یا چیزی است؟ آیا هدف تولیدکنندگان پیام تنها آگاه کردن من است یا این که در پی چیز مهمتری هستند؟ چگونه می توانم حرفم را بزنم؟ ناگفته های این پیام چیست؟ در این رابطه نکات زیر قابل توجه هستند:

به احساسات خود توجه کنید. هدف از Clickbait (کلیک های فریبنده) و اخبار جعلی دریافت واکنشهای شدید و احساسی است. اگر اخباری که می خوانید در شما احساس عصبانیت ، ترس یا خودبینی ایجاد کرد، قبل از این که به آن اعتماد کنید از منابع مختلف آن را بررسی کنید.

منبع خبر را بررسی کنید. به آدرس ها (URL)، سایتها، یا پروفایل های غیرعادی توجه داشته باشید که می کوشند تا سایت یا اخبارشان، قانونی و مجاز به نظر برسند اما در واقع چنین نیست. همچنین درباره این که چه کسی مطالب را نوشته یا خلق کرده ، بیشتر مطالعه کنید: آیا آنها معتبر هستند؟ یا جانبدارانه اند؟

خبر را در متن قرار دهید. بررسی کنید که آیا دیگر رسانه های خبری معتبر و جریان اصلی همان اخبار را منتشر می کنند یا خیر. اگر منتشر نمی کنند به معنای این نیست که اخبار مورد نظر غلط است، اما به این معنا هم نیست که شما باید در آن عمیق تر شوید.

بررسی منابع متقابل. قبل از این که به اخبار به ظاهر خیلی مطمئن (خوب یا بد) اعتماد کنید، آن را از منبع رسمی و تایید کننده خبر، چک کنید.

محتوا انواع مختلفی دارد.

به بچه ها توضیح دهید که محتوا و منابع اطلاعاتی از طیف گسترده ای برخوردار است، مثلا: روزنامه نگاری تحقیقی ، مطالعات پژوهشی، بخش نظرات ، وبلاگ های شخصی ، نظرات تخصصی، مطالب دست اول از دوستان یا خانواده ، گزارش های دولتی ، الگوهای رفتاری و طنز و ….

واقعیت یا اظهار نظر؟ با استفاده از رادیو ، تلویزیون یا منبع دیگر ، ببینید که آیا کودکان می توانند بدیهیات را تشخیص دهند و بفهمند که یک اظهار نظر چیست؟ با بچه های بزرگتر ، در مورد تعصب و خودرایی صحبت کنید و ببینید که آیا می توانند آنها را در یک مقاله یا ویدیو شناسایی کنند.

از اشخاص معتبر بپرسید. بچه ها به خبرهای شخصی و مرتبط با خود تمایل دارند، مثلا اخباری که از کاربران حاضر در یک درگیری منتشر می شود، یا گزارش ویژه یک روزنامه نگار. این چیز خوبی است ، اما استانداردهای حرفه ای را که سازمان های خبری از آن پیروی می کنند برایشان توضیح دهید، و چنین گزارش هایی را در مقایسه با گزارش یک شهروندخبرنگار (که یک حادثه را از طریق تلفن همراه خود گزارش می کند) برایشان توضیح دهید.

مراقب فیلم های همه گیر یا پست های اجتماعی باشید. مطالبی که در اینترنت می چرخند ممکن است حاوی بخش ها یا قطعات خبری از رویدادهای واقعی باشد، اما بندرت نشان دهنده کل رویداد است. و مانند عکس و ویدیو ممکن است برای انحراف از حقیقت دستکاری و ویرایش شود.

منابع معتبر را شناسایی کنید.

شاید نتوانیم فرزندان خود را از همه اطلاعات نادرست محافظت کنیم ، اما می توانیم به آنها کمک کنیم تا بدانند از کجا اطلاعات درست و به روز را پیدا کنند.

هم سازمان بهداشت جهانی و هم مراکز کنترل بیماری ها اطلاعات معتبری در مورد ویروس کرونا منتشر کرده اند و مدام وبسایت های خود را به روز می کنند. وبسایت های دولتی و اداره های مربوط بایستی مدام به روز شوند. از کودکان خود بخواهید تا به سایتهایی چون سایت بهداشت جهانی بروند و نحوه دریافت اطلاعات را به شما نشان دهند.

منابع خبری را که به همراه کودک خود از آنها استفاده می کنید با دیگران به اشتراک بگذارید و بر رسانه های معتبری تمرکز کنید که مطابق رویه ها و اصول اخلاقی روزنامه نگاری عمل می کنند. از فرزندتان بخواهید تا منابع خود را به اشتراک بگذارند و درباره اختلاف نظرات بحث کنند.

به تفاوتهای میان کاربران عادی که اخبار دست اول را خود (به عنوان شاهد و شهروندخبرنگار) منتشر می کنند و کاربرانی که نمی شناسید و ادعا می کنند که اطلاعات منحصر به فرد یا معتبری دارند.، به دقت توجه داشته باشید. کدامیک اعتبار بیشتری دارند. اگر نمی توانید جواب دهید ، مشکلی نیست، مهم این است که چنین توجهی آغاز یک روند تفکر سازنده است.

منبع :  Common Sense Media (Non-profit organization)