عنوان: رسانه‌های جمعی و فرهنگ پذیری دینی کودکان (مطالعه موردی: هنجارهای فرهنگی_اسلامی ارائه‌شده در پویانمایی شکرستان
دانشجو: سمانه مرادی
استاد راهنما: دکتر ناصر باهنر
مقطع: کارشناسی ارشد
دانشگاه: غیردولتی رفاه
تاریخ دفاع: اسفند ۹۴

چکیده: 

فرهنگ پذیری به‌عنوان یک فرایند نقش تعیین‌کننده‌ای در درونی کردن هنجارها و ارزش‌های یک فرهنگ و شکل دادن به ابعاد هویتی فرد در جامعه دارد. مسئله ما در این پژوهش، بررسی فرایند فرهنگ پذیری دینی کودکان در جامعه دینی می‌باشد، جامعه‌ای که مردم آن در مورد اعمال و رفتار خود از اصول و معیارهای دینی برای قضاوت و داوری کمک می‌طلبند و دین ، عامل سنجش و معیار اعمالشان می‌باشد. با توجه به اینکه جریان فرهنگ پذیری در کودکان و تأثیر ارزش‌ها و درونی کردن هنجارها در کودک حقیقتی انکارناپذیر می‌باشد. شناخت این فرایند در تربیت دینی کودک، آموزش مفاهیم دینی و فرهنگی به او ، تربیت نسل سالم و شکل‌گیری یک جامعه اسلامی بسیار حائز اهمیت می‌باشد. در این راستا عوامل متعددی در فرهنگ پذیری و به‌طور خاص فرهنگ پذیری دینی کودک تأثیرگذار می‌باشد. خانواده، مراکز آموزشی، گروه همسالان و رسانه ازجمله عوامل و کارگزاران فرهنگ پذیری به شمار می‌آیند. لذا در سؤال اول این پژوهش به نقش رسانه‌های جمعی در فرهنگ پذیری دینی کودکان اشاره نموده و در پاسخ به این سؤال ، پژوهشگر از سه بعد “فرهنگ پذیری دینی کودک”، “ماهیت و کارکرد رسانه و ارتباط آن با فرایند جامعه‌پذیری و فرهنگ پذیری” و “ویژگی‌ها و نیازهای کودک و تطبیق اقتضائات و ویژگی‌ها کودک در رسانه به موضوع پرداخته است. دنیای کودک سرشار از تخیل و پویایی است و این خیال‌سازی و خیال‌پروری زمینه‌ساز رشد فکری و شناخت بهتر او از زندگی می‌شود . در این راستا انیمیشن یکی از رسانه‌های مطرح در حوزه کودک به‌عنوان یک ابزار قدرتمند، می‌تواند در فرایند فرهنگ پذیری کودک ایفای نقش نماید . پویانمایی شکرستان که یکی از محصولات پرمخاطب تولیدشده در ایران می‌باشد و به‌عنوان نمونه‌ای از آثار تولیدی، موردمطالعه این پژوهش قرار گرفت تا توسط تکنیک تحلیل محتوای کمی و کیفی، هنجارهای فرهنگی- اسلامی ارائه‌شده در این مجموعه، بررسی شود و به این سؤالات پاسخ داده شود که
از پویانمایی شکرستان چه هنجارهای فرهنگی – اسلامی می‌توان استخراج کرد؟” و “چه طبقه‌بندی از هنجارهای فرهنگی- اسلامی ارائه‌شده در این پویانمایی می‌توان ارائه داد؟”. نتایج به‌دست‌آمده، حاکی از آن است که میزان پایبندی به ارائه هنجارهای اسلامی در پویانمایی شکرستان ، بیشتر به هنجارهای اخلاقی محدود می‌گردد و از اشاره به سایر مفاهیم اسلامی دورمانده است. در بحث هنجارها و ضد هنجارهای فرهنگی نیز می‌توان به توجه این پویانمایی، به فرهنگ سنتی ایرانی ، اشاره نمود.