بیشتر کودکان برای پر کردن اوقات فراغت شان برنامه ای ندارند. آن  ها مدام می گویند حوصله ام سر رفت، خسته شده ام، تنهایم و… .

به گزارش انجمن تخصصی کودک و رسانه این کودکان با مشکل تماشای تلویزیون و استفاده از کامپیوتر روبه رو می شوند که عوارض فراوانی برای سلامتی آن ها دارد .در این مقاله درباره این عوارض و راهکارهای مقابله با تماشای بیش از حد تلویزیون در کودکان صحبت خواهیم کرد.

عوارض تماشای بیش ازحد تلویزیون بر روی کودکان

در دنیای امروز تلویزیون برای هر فردی معنایی متفاوت دارد. فردی از آن به عنوان وسیله ای برای سرگرمی، فردی دیگر برای یادگیری، ارتباط با جهان اطراف، پر کردن بیکاری ها و…. سود می برد .با توجه به سرعت پیشرفت روز به روز تکنولوژی، نیاز ما به ارتباط گیری با تلویزیون بیشتر احساس می شود، تا از این طریق بتوانیم سرعت آگاهی مان را با سرعت تکنولوژی هماهنگ کنیم .

از طرفی دیگر در این بین نظرات و انتقادهایی مورد بحث است. یکی از انتقادات عنوان می کند که تلویزیون دایره خانواده را به نیم دایره تبدیل کرده است .

در نتیجه این اتفاق، تعاملات کمتری در میان خانواده رخ می دهد و مخصوصا کودکان از تعاملات مفیدی که تنها در دایره خانواده قادر به اکتساب آنها هستند، بی بهره می مانند .

دیگر انتقادات به تماشای تلویزیون، توسط کودکان می پردازد و این سئوال را مطرح می کند که آیا کودک مجاز به تماشای تلویزیون می باشد یا خیر؟ چه مدتی و چه برنامه هایی؟ نکته قابل ذکر در اینجا این است که نمی توان از تاثیرات منفی تلویزیون بر کودک چشم پوشید ولی از سویی دیگر هم نمی توان نکات مثبت آن را نادیده گرفت .

یکی از زمان هایی که افراد و به خصوص کودکان بیشتر به تماشای تلویزیون می پردازند، تعطیلات نوروز می باشد که در ادامه به نکات مثبت و منفی در این باره می پردازیم :

آشنایی با نکات منفی تماشای تلویزیون در کودکان

نکات منفی تماشای تلویزیون در کودکان

 تماشای تلویزیون برای کودکان زیر دو سال مناسب نمی باشد دانشمندان دیدن تلویزیون یا ویدئو را برای کودکان زیر دو سال توصیه نمی کنند. آنها معتقدند که مغز کودک همواره در حال رشد است، بنابراین باید به نوزادان و کودکان نو پا اجازه داد تا عکس العمل های مستقیمی از جانب خودشان نشان دهند .

به این ترتیب رفتارهای اجتماعی، احساسی و مهارت های شناختی و ادراکی آنها رشد کرده و به واسطه آن مهارت گفتاری آنها نیز توسعه می یابد .

مشکل تماشای تلویزیون این است که در بسیاری از برنامه های آن، کارهای گوناگونی انجام می دهند، که چگونگی انجام این اعمال برای کودک مبهم است.

زمان پیشنهادی تماشای تلویزیون کمتر از دو ساعت می باشد . تماشای بیش از حد تلویزیون موجب تاخیر در یادگیری زبان و توسعه مهارت های شناختی در کودکان دو ساله می شود .

 در ۳۰ درصد از خانواده های غربی تلویزیون در تمام ساعاتی که اعضای خانواده در خانه حضور دارند روشن است .

روشن بودن تلویزیون می تواند موجب تاخیر یادگیری زبان در نوزادان شود.نتایج این تحقیقات نشان داد برای هر ساعتی که تلویزیون در خانه روشن بود به طور متوسط نوزادان قادر نبودند ۷۷۰ لغت را از مجموع لغت هایی که والدین آنها می گفتند درک کنند که این کاهش برابر با حدود هفت درصد از مجموع ارتباط میان کودکان و والدین آنها بود .

در این خصوص این دانشمندان اظهار داشتند:این کاهش می تواند به این دلیل باشد که والدین در زمان روشن بودن تلویزیون کمتر از ارتباطات کلامی با کودک خود استفاده می کنند .

تحقیقات دیگری که در گذشته انجام شده بود نشان می داد نوزادانی که ساعات طولانی در مقابل صفحه تلویزیون قرار می گیرند با اختلال کاهش دقت، بی خوابی و مشکلات اضافه وزن و به خصوص تاخیر در توسعه زبان مواجه می شوند .

تماشای بیش از حد تلویزیون موجب افزایش رفتارهای خشونت آمیز در کودکان می شود

 در مطالعه ای ۱۵ ساله که توسط محققان دانشگاه میشیگان صورت گرفت مشخص شد که میان تماشای خشونت و پرخاشگری در دوران کودکی و رفتارهای خشونت آمیز در بزرگسالی ارتباط وجود دارد.

مطالعه ای دیگر که ۱۷ سال به طول انجامید، نشان داد پسران نوجوانی که در روز بیشتر تلویزیون تماشا می کردند به نسبت کسانی که کمتر تلویزیون می دیدند، احتمال بیشتری برای ارتکاب به اعمال خشونت آمیز دارند .

تماشای بیش از حد تلویزیون موجب افزایش ترس در کودکان می شود .دیدن خواب های بد، احساس اضطراب، ترس از تنها بودن و کناره گیری از جمع دوستان از جمله علائم و نشانه های وحشت یا ناراحت بودن کودکان است .

مطالعات نشان داده اند این نوع ترس ها بیشتر از طریق فیلم ها به بچه ها منتقل می شود و ترس ناشی از تلویزیون می تواند باعث مشکلات خواب در کودکان شود .

موجودات ترسناکی مانند هیولا یا چیزهای عجیب و غریب بخصوص کودکان ۲ تا ۷ ساله را می ترساند .

محققان معتقدند اگر به بچه ها بگویید که این تصاویر واقعی نیستند نیز کمکی به آنها نکرده اید، زیرا بچه های زیر ۸ سال نمی توانند تفاوت میان واقعیت و خیال پردازی را درک کنند . شما هم در تماشای تلویزیون با او همراه شوید .

وقتی زمان تماشای تلویزیون بچه فرا می رسد، تا می توانید از این زمان استفاده کنید :تماشای تلویزیون را تبدیل به یک فرصت عالی کنید. بجای آنکه همیشه تلویزیون را روشن بگذارید، تلویزیون تماشا کردن را مانند رفتن به سینما تبدیل به یک فرصت جالب کنید .

یک برنامه را انتخاب کنید و زمان خاصی را به آن اختصاص دهید .چیزهایی که فرزندتان می بیند را کنترل کنید. بجای عوض کردن کانال ها، برنامه های باکیفیت ببینید و از راهنمای برنامه ها برای انتخاب برنامه درست استفاده کنید .

با نکات منفی تماشای تلویزیون در کودکان آشنا شوید

لیستی از برنامه هایی که فرزندتان می تواند تماشا کند تهیه کنید و آن را در جایی مانند روی یخچال یا کنار تلویزیون قرار دهید. بازی های ویدئویی را خودتان از قبل امتحان کنید و ببینید آیا برای فرزندتان مناسب است یا خیر .

با فرزندتان به تماشای تلویزیون بنشینید. هر وقت مقدور بود، با هم تلویزیون تماشا کنید و در مورد آنچه می بینید حرف بزنید .

برنامه ها را ضبط کنید و بعداً با هم تماشا کنید. این باعث می شود که وقتی فیلم ضبط شده را تماشا می کنید تبلیغات اسباب بازی، فست فود و چیزهای دیگر را سریع رد کنید و یا اگر خواستید در مورد چیزی که دیده اید بحث کنید (مانند ارزش های فامیلی، خشونت یا مواد مخدر) و فیلم را متوقف کنید .

وقتی برنامه های زنده تماشا می کنید، موقعی که تبلیغات پخش می شود، صدای تلویزیون را قطع کنید .آن بازی های ویدئویی را انتخاب کنید که فعالیت فیزیکی را بیشتر تشویق می کنند. از آن بهتر اینکه این بازی ها را تبدیل به یک تجربه خانوادگی کنید .

شروع اقدام به محدود کردن زمان تماشای تلویزیون بچه سخت است، به خصوص اگر فرزندتان در اتاقش تلویزیون دارد یا شما همیشه جلوی تلویزیون غذا خورده اید .ولی بدانید که این کار ارزشش را دارد.

با ایجاد قوانین خانگی جدید و تبعیت از آنها، تغییرات کوچکی در فرزندتان ایجاد می کند که بعداً اثرات مثبت آن را شاهد خواهید بود .

در صورت نیاز با یک متخصص یا مشاور مشورت کنید . تماشای بیش از حد تلویزیون موجب کاهش زمان بازی کودکان می شود .زمان زیادی که بچه ها جلوی تلویزیون می گذرانند دیگر فرصتی برای بازی های خلاقانه و فیزیکی برایشان نمی گذارد .در حالی که بازی، فواید رشدی عمیقی دارد.

بهتر است بگذارید کودک خودش، خود را سرگرم کند، تا این که تلویزیون را روشن کنید .براون در این باره می گوید:ما می دانیم که شما نمی توانید ۲۴ ساعت شبانه روز را با نوزاد خود بگذرانید. بسیار خوب .

خوب است اجازه دهید او به طور مستقل بازی کند. این زمان ارزشمندی است. آن ها می توانند مسئله را حل کنند. آن ها از تصور خود استفاده می کنند، خلاقانه فکر می کنند و خودشان را سرگرم می کنند .

تماشای بیش از حد تلویزیون و تاثیر آن بر سلامت کودکان

 تماشای بیش از حد تلویزیون می تواند منجر به چاقی و اضافه وزن شود.

بچه هایی که در زمان های طولانی به تماشای تلویزیون می نشینند، بیشتر احتمال دارد که فعالیت بدنی کمی داشته و هنگام تماشای تلویزیون از تنقلات استفاده کنند در ضمن بسیاری از تبلیغات تلویزیونی، خوراکی ها و نوشیدنی های ناسالم را تبلیغ می کنند. متخصصان و کارشناسان از دیرباز ارتباطی میان تماشای بیش از حد تلویزیون و چاقی یافته اند .

راهکارهای مقابله با تماشای زیاد تلویزیون در کودکان

ادات مثبت هنگام استفاده از تلویزیون

 نمی توان به بچه ها گفت که تلویزیون نگاه نکنید؛ اما می توان زمان تلویزیون دیدن را محدود کرد :کل زمان تلویزیون تماشا کردن فرزندتان در طول روز شاید بیشتر از آن باشد که فکرش را بکنید. شروع کنید به نظارت کردن بر آن.

در زمان کوتاهی می توانید گام های ساده ای برای کاهش این زمان بردارید :

همیشه تلویزیون روشن نباشد :

 اگر تلویزیون همیشه برای خودش روشن باشد، همیشه و هر لحظه می تواند توجه بچه را جلب کند .اگر شما حواستان به برنامه تلویزیون نیست، آن را خاموش کنید. برای کودکان دو ساله بیش از ۲ ساعت تماشای تلویزیون توصیه نمی شود .
تلویزیون و کامپیوتر را خارج از اتاق خواب بچه بگذارید:بچه هایی که در اتاقشان تلویزیون دارند بیشتر از بچه هایی که ندارند تلویزیون تماشا می کنند. زمان تماشای تلویزیونی و وبسایت هایی که بچه از طریق کامپیوتر می بیند را کنترل کنید .

جلوی تلویزیون غذا نخورید :

 غذا خوردن جلوی تلویزیون باعث می شود که زمان تماشای تلویزیون او افزایش یابد .

این عادت باعث می شود که غذا خوردن با حواس پرتی بیشتر شود و در نتیجه بچه افزایش وزن یابد .قوانینی برای روزهای مدرسه بگذارید:اغلب بچه ها در طول هفته زمان آزاد کمتری دارند. نگذارید بچه کل این زمان آزاد را جلوی تلویزیون بگذراند .

از پاداش دادن تماشای تلویزیون یا بازی های کامپیوتری و ویدئویی در ازای انجام دادن تکلیف شب یا کارهای دیگر جداً خودداری کنید .

با کسانی که از فرزندتان مراقبت می کنند حرف بزنید:اگر ساعاتی در منزل نیستید و یا بچه را نزد کسی گذاشته اید تا از او مراقبت کند، با بزرگتر مراقب او حرف بزنید تا زمان تماشای تلویزیون او را محدود کند .

فعالیت های دیگری پیشنهاد کنید :

 بجای تکیه کردن بر تماشای تلویزیون برای سرگرم شدن، به او کمک کنید که کارهای دیگری برای انجام دادن پیدا کند. فعالیت های کلاسیکی همچون کتاب خواندن، انجام یک ورزش یا بازی های فکری یا بازی کردن با دوستان را پیشنهاد کنید .

الگوی خوبی باشید :

 با محدود کردن زمان تماشای تلویزیون خود، الگوی خوبی برای فرزندتان باشید .دوشاخه تلویزیون را از برق بکشید:اگر زمان تماشای تلویزیون در منزلتان موضوع دعوا و تنش شده است، تلویزیون را از برق بکشید، کامپیوتر را خاموش کنید یا بازی های ویدئویی را برای مدتی کنار بگذارید .

می توانید یک روز در هفته را به روز آزادی در تماشای تلویزیون اختصاص دهید.

برای پیشگیری از تماشای غیرمجاز تلویزیون، روی دوشاخه تلویزیون قفل بگذارید .

عوارض تماشای بیش از حد تلویزیون بر روی کودکان

تماشای زیاد تلویزیون در کودکان چه عوارضی دارد

چاقی :

کودکانی که در طول روز بیش از ۲ساعت پای تلویزیون هستند احتمال اینکه دچار اضافه وزن شوند خیلی بیشتر است چرا که بچه ها پای تلویزیون بیشتر میل به خوردن دارند.

خواب نامنظم :

هرچقدر فرزند شما بیشتر تلویزیون تماشا کند احتمال دیرتر خوابیدن بیشتر می شود .

ضعیف شدن عملکرد درسی :

تحقیقات نشان داده است دانش آموزان ابتدایی که در اتاق خوابشان تلویزیون دارند، نسبت به کسانی که این وسایل را در اتاق شان ندارند عملکرد بدتری در امتحان از خود نشان داده اند .

بنابراین نه تنها به خاطر کمبود خواب است بلکه همچنین دقت و تمرکز آنها را برای یادگیری کاهش می دهد .