اگر چه قانون برای فروش دخانیات از جمله سیگار به کودکان، جریمه و مجازاتی مشخص را تعیین کرده است؛ اما این قوانین تاکنون به درستی اجرا نشده و بازدارندگی لازم را هم نداشته‌اند.

به گزارش انجمن تخصصی کودک و رسانه به نقل از خبرگزاری آنا، سپردن انجام کارهای نابهنجار و پرخطر به کودکان و نوجوانان معمولاً از والدینی سر می‌زند که حساسیت تربیت و پرورش فرزند خود را جدی نمی‌گیرند و او را در معرض انواع آسیب‌ها از جمله دخانیات قرار می‌دهند.

فرستادن کودک و نوجوان برای خرید سیگار، توتون، تنباکو و یا هر محصول دخانی دیگر یکی از کارهایی است که پدر و یا مادر او که مصرف سیگار را عادی جلوه می‌دهند دست به انجام آن می‌زنند و توجهی به تاثیراتی که این رفتار مخرب که گریبانگیر فرزند آن‌ها می‌شود هم توجهی ندارند.

ضرورت تبلیغات و برنامه سازی برای منع قانونی فروش دخانیات!

محمدحسین شیخ مددکار اجتماعی و درمانگر اعتیاد در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، اظهار کرد: در تهران و شهرهای بزرگ قانون ممنوعیت و عدم فروش دخانیات و محصولات دخانی به افراد زیر ۱۸ سال به درستی اجرا نمی‌شود.

وی تصریح کرد: در طول چند سال اخیر برخی از دکه‌ها و کیوسک‌های مختلف در سطح خیابان و بسیاری از سوپرمارکت‌ها علاوه بر اینکه به فروش و عرضه سیگار، ذغال، توتون و تنباکو اقدام می‌کنند، برخی از ملزومات مصرف مواد مخدر مثل کاغذ مخصوص مصرف گل و حشیش هم به فروش می‌رسد و متاسفانه نظارت کافی در این زمینه و برای برخورد با این متخلفان وجود ندارد. 

این مددکار اجتماعی خاطرنشان کرد: فروش سیگارهای الکترونیک هم که از محصولات دخانی به حساب می‌آید به سادگی و به هر فرد متقاضی چه کودک و نوجوان و چه دیگر افراد باشند انجام می‌شود و این مسئله هم بسیار فراگیر و تاسف برانگیز است.

شیخ اضافه کرد: عوامل علاقه‌مندی افراد به سیگار و پس از به سایر موادمخدر، عوامل متعدد و متفاوت بسیار زیادی را شامل می‌شوند و نقش وراثت یعنی سیگار کشیدن پدربزرگ، پدر، برادر، مادر و یا هر عضوی از خانواده کودک و نوجوان که سیگار کشیدن را آنری عادی جلوه می‌دهند و گاهی نیز به مصرف مواد مخدر مقابل چشم کودک و نوجوان خود به مصرف مبادرت می‌کنند، یکی از مهم‌ترین علل گرایش کودکان و نوجوانان به مصرف سیگار یا روی آوردن به اعتیاد است.

وی تأکید کرد: محله و جامعه‌ای که کودک و نوجوان در آن زندگی می‌کنند و در دسترس بودن مواد دخانی مثل سیگار و عدم نظارت بر فروش آن به کودکان و نوجوانان هم از دیگر عواملی هستند که احتمال سیگاری شدن کودک را افزایش می‌دهد.

این مددکار اجتماعی تصریح کرد: بر اساس قانون برخی از سازمان‌ها مثل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان صدا و سیما، سازمان تبلیغات اسلامی و … ردیف بودجه ویژه و اختصاصی برای تبلیغات مواردی چون عوارض استعمال سیگار، قلیون و … و یا تبلیغات برای قانون ممنوعیت فروش سیگار به کودکان دارند، اما متاسفانه تبلیغات سازنده، موثر و مداومی در این خصوص از طرف سازمان صدا و سیما ساخته و پخش نمی‌شود و در اندک مواردی آن‌ هم به طور مناسبتی برنامه ساخته شده و مجددا به فراموشی سپرده می‌شود.

شیخ اضافه کرد: برنامه‌سازی، فرهنگسازی و دور نگه داشتن کودکان و نوجوانان از آسیب‌هایی که خرید و مصرف سیگار متوجه آن‌ها می‌کند، از جمله وظایف دستگاه‌هایی است که باید برای اجرای آن برنامه ریزی کنند.

وی خاطرنشان کرد: به گفته مسئولان متاسفانه میانگین مصرف سیگار در بین افراد کشور ما به زیر ۱۴ سال رسیده است و کنترل این آسیب نیازمند انجام اقدامات ویژه است.

این مددکار اجتماعی تأکید کرد: درست است که قانون جریمه بین ۸ تا ۱۸ میلیون تومان برای فروش سیگار به کودکان تعیین کرده است، اما متاسفانه نظارت‌ها برای اجرای این قانون به هیچ وجه کافی نبوده است.

شیخ اظهار کرد: اعتیاد و گرایش به مصرف موادمخدر بسیاری از افراد در نتیجه همان سیگارهایی است که مدتها پیش از اعتیاد خود مصرف می‌کرده‌اند و نباید از این مسئله که سیگار دروازه ورود به مواد مخدر است، غافل شد.

مجازاتی که به قدر کافی بازدارنده نیست

سهراب سلیم‌زاده وکیل پایه یک دادگستری هم در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، اظهار کرد: طبق ماده ۱۲ قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات فروش یا عرضه سیگار به افراد زیر ۱۸ سال یا به واسطه این افراد ممنوع است.

وی تصریح کرد: در صورت فروش سیگار به کودکان و نوجوانان زیر ۱۸ سال علاوه بر ضبط فرآورده‌های دخانی کشف شده نزد متخلف‌، وی به جزای نقدی از ۱۰ هزار تومان تا ۵۰ هزار تومان محکوم می‌شود، تکرار یا تعدد تخلف‌، مستوجب جزای یک میلیون تومانی برای متخلف خواهد بود.

این وکیل پایه یک دادگستری خاطرنشان کرد: جرائم فعلی بازدارندگی کافی را ندارند و قانونگذار باید نسبت به اصلاح و تشدید این قوانین که البته به درستی هم اجرا نمی‌شوند هم اقدام کند. 

ضرورت افزایش جریمه‌های مرتبط با دخانیات!

حدود ۲ ماه پیش رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درباره جرائم مرتبط با قانون جامع مبارزه با دخانیات گفت: قانون فعلی در سال ۱۳۹۸ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است  و هر ۳ سال یک‌بار این جرائم باید به‌روزرسانی شوند.

وی افزود: جرائمی که در حال حاضر برای عرضه و فروش سیگار به کودکان و نوجوانان زیر ۱۸ سال تعیین می‌شود، باید افزایش پیدا کنند که در نتیجه بازدارندگی لازم را به همراه داشته باشند.

تبعات فروش سیگار به کودکان و در دسترس بودن انواع محصولات دخانی تبعات خوب و خوشایندی نیستند و غفلت از این مسئله مهم کاهش سن مصرف سیگار در کشور را به همراه داشته است.

هماهنگی و اقدامات یکپارچه دستگاه‌های مسئول و نظارت کافی برای اجرای قانون ممنوعیت فروش سیگار به کودکان، تا حدود زیادی می‌تواند از پیامدهای منفی این آسیب اجتماعی بکاهد.

در کنار مبارزه با عرضه سیگار به کودکان و افراد زیر ۱۸ سال، باید مسئله مقابله با فروش سیگار در جاهایی چون سوپرمارکت‌ها نیز با جدیت بیشتری در دستور کار مجریان قانون قرار بگیرد و مجازات متخلفان باید به اندازه‌ای بازدارنده باشد که امکان و احتمال انجام آن توسط سایرین را با حداقل برساند.