فیلمسازان کودک‌و‌نوجوان از مسائل این حوزه و اهمیت جشنواره فیلم کودک‌و‌نوجوان می‌گویند.

به گزارش انجمن تخصصی کودک و رسانه به نقل از شهرآرانیوز، جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان رویدادی مهم و با ارزش است زیرا آثار حوزه سینمای کودک‌و‌نوجوان دیده می‌شوند و تجارب مختلف در این حوزه به دست می‌آید که برای فیلمسازان فعال در این حوزه مفید است. ضمن اینکه سازندگان این آثار می‌توانند در جشنواره، تماس مستقیم با مخاطب خود پیدا کنند و با سنجش بازخوردها و دریافت نقدها، به شناخت بیشتری از ذائقه‌ و نیاز‌ مخاطب دست پیدا کنند. مشاهده فیلم‌های فیلمسازان مختلف نیز از دیگر مزایای برگزاری چنین جشنواره‌ای است که هنرمندان را از کم‌و‌کیف فیلم‌سازی، اخبار، حواشی، شیوه‌ها و … مطلع می‌کند.

با توجه به اهمیت ساخت فیلم و سریال برای کودکان و موضوع فرهنگ‌سازی برای نسل آینده، همچنین به مناسبت نزدیک شدن جشنواره بین‌المللی فیلم کودک‌و‌نوجوان اصفهان، به سراغ دو نفر از فعالان حوزه فیلم و انیمیشن کودک‌و‌نوجوان می‌رویم و با آن‌ها درباره وضعیت تولید فیلم در این بخش گفتگو می‌کنیم که در گزارش زیر می‌خوانید.

پیوند هنرمندان در جشنواره‌ها

 تهیه کننده انیمیشن «در مسیر باران» با اشاره به لزوم برگزاری جشنواره‌های مختلف فرهنگی، هنری عنوان می‌کند: جشنواره‌ها باعث گرد هم آمدن هنرمندان در کنار یکدیگر می‌شود، به ویژه که جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان بین‌المللی است. ما بسیاری از اوقات در جشنواره‌ها با برخی هنرمندان آشنا شده‌ایم، بالاخره هر کسی تخصصی در حوزه خود دارد و آنجا یکدیگر را پیدا می‌کنند، کار‌ها به اشتراک گذاشته می‌شود و با یکدیگر مشارکت می‌کنیم.

مریم چوپان‌زاده ادامه می‌دهد: ما بیشتر سال‌ها در جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان حضور داریم. امسال نیز اعضای گروه یک اثر را برای جشنواره ارسال کرده‌اند.

چوپان‌زاده در پاسخ به این سوال که بهترین مضمون‌ها برای پرداختن به آن در آثار جشنواره چه مواردی هستند، با اشاره به اهمیت خانواده توضیح می‌دهد: خانواده و استحکام آن نقش موثری در آینده کودکان و نوجوانان دارد. اگر بچه‌ها از همان کودکی یک سری آموزش‌ها را ببینند، در سنین بالاتر دچار برخی از مشکلات نمی‌شوند، به ویژه نشان دادن این آموزش‌ها با انیمیشن و زبان کودک بسیار تاثیرگذار است.

وی با انتقاد به تولید کم آثار سینمایی در حوزه کودک و نوجوان خاطرنشان می‌کند: اکنون در طول سال دو، سه اثر سینمایی ویژه کودکان تولید می‌کنیم، که نسبت به جمعیت کودک‌ونوجوان کشور اندک است. این درحالی است که همین تعداد در چند سال اخیر اتفاق افتاده است.  

اختصاص ندادن بودجه به سینمای کودک و نوجوان

این تهیه‌کننده نبود بودجه کافی برای تولید آثار مختص کودکان و نوجوانان را از دیگر مشکلات این حوزه می‌داند و یادآور می‌شود: بودجه‌ای اختصاص یافته در حوزه کودک و نوجوان بسیار کم است که لازم است فکری اساسی برای این مساله صورت پذیرد. در این زمینه فرهنگ‌سازی ضرورت دارد زیرا وقتی فرهنگ‌سازی شود مشکلات جامعه کمتر شده، اشتغال‌زایی بیشتر می‌شود و جوانان می‌توانند در حوزه‌های مختلف مانند انیمیشن فعالیت داشته باشند.

وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود بیان می‌کند: اکنون در حال تولید یک کار سینمایی مختص کودک و نوجوان به نام «شوکا» هستیم که در مرحله پیش‌تولید قرار دارد. این اثر کاری دوبعدی است، اما برای تامین بودجه آن مشکلات زیادی داریم و باید مورد حمایت قرار بگیریم، اما متاسفانه اینگونه نیست.

چوپان‌زاده با بیان اینکه جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان سبب رشد انیمیشن شده است، اظهار می‌کند: صنعت انیمیشن در ۲۰ سال اخیر، در کشور ما، پیشرفت چشمگیری داشته است. ما اکنون با نرم‌افزار‌هایی که در اروپا و آمریکا کار می‌کنند، کار می‌کنیم اما این کافی نیست، لازم است باید بر روی این موضوع سرمایه‌گذاری شده و به آن توجه شود.

این تهیه‌کننده با بیان اینکه، باید تلاش کنیم با زبان خود کودک‌و‌نوجوان با او صحبت کنیم ادامه می‌دهد: لازم است فیلم‌نامه‌هایی مطابق با رده سنی آن‌ها نوشته شود نه اینکه بخواهیم حرف‌های بزرگانه را در قالب انیمیشن ارائه دهیم.

او با تاکید براینکه، هر چقدر در این حوزه بودجه و سرمایه‌گذاری انجام دهیم به همان نسبت نیز کار فاخر تولید می‌کنیم، ابزار کرد: ما در سال ۱۳۹۴ مقام اول جشنواره فجر را کسب کردیم، اما بعد از آن تا چند سال نتوانستیم پروژه دیگری را شروع کنیم، زیرا هر کار چندین سال زمان می‌برد و بودجه زیادی لازم دارد.  این درحالی است که می‌توانیم با تولید و گسترش پروژه‌های انیمیشن‌سازی بیکاری جوانان را در کشور از بین ببریم.

جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان ویترین سینمای کودک

نویسنده و تهیه‌کننده انیمیشن «مسافری از گانورا» نیز در گفتگو با شهرآرانیوز عنوان می‌کند: باتوجه به تجربه حضور در جشنواره سال گذشته، این رویداد می‌تواند ویترین سینمای کودک و نوجوان باشد، زیرا این بخش در ایران قدری مهجور مانده است.

سید محمدحسین علمدار با اشاره به بخش انیمیشن که ارتباط مستقیمی با کودکان و نوجوانان دارد ابزار می‌کند: باتوجه به اینکه در حوزه انیمیشن فعالیت دارم، باید بگویم که این قسمت جایگاه مطلوبی در بطن سینمای ایران ندارد. در جشنواره فیلم فجر نیز آثار مختص کودک‌و‌نوجوان را شرکت می‌دهند اما انگار این اقدام بیشتر حالت تشریفاتی دارد و جدی گرفته نمی‌شود. به بیان دیگر جای انیمیشن آنجا نیست، بلکه همین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان اصفهان است، که مختص به این موضوع برگزار می‌شود.

این نویسند درباره دوره قبل جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان اصفهان می‌گوید: سال گذشته اصحاب رسانه قدری از برگزاری این رویداد ناراضی بودند، به این دلیل که این رویداد به شکلی که در سال‌هال اول برگزار می‌شد، نبود و آن شور و شوق گذشته در آن دیده نمی‌شد. تاریخ جشنواره نیز تقریباً به دو قسمت تقسیم می‌شود؛ قبل از جریان کرونا و بعد از آن، پیش از شیوع ویروس کرونا این رویداد بسیار پرشور بوداما سال گذشته قدری مهجور بود.

وی با اشاره به جشنواره پویانمایی تهران نیز، آن را رویدادی آرتیستیک قلمداد می‌کند که زیاد به بخش مردمی سینما وارد نمی‌شود، و می‌گوید: در جشنواره فجر سال گذشته، ظاهراً انیمیشن زیاد جدی گرفته نشده بود. زیرا نمی‌توانیم بازیگر نقش اول را معرفی کنیم، اما در بحث تدوین، کارگردانی و فیلمنامه‌نویسی می‌توانیم این کار را انجام دهیم، با این وجود هیچ انیمیشنی نامزد نشده بود. در این بخش‌ها داوران دلیل آن را تخصصی بودن بخش انیمیشن بیان می‌کردند و داوران بخش انیمیشن نیز معتقد بودند، انیمیشن با فیلم رئال قابل مقایسه نیست، بنابراین تقریباً از دور خارج شده بود.

علمدار با تأکید براینکه باید نگاه نویی داشت و انیمیشن را جدی گرفت، اذعان می‌کند: کشور ما در حال رشد در این عرصه است. اکنون در مرحله‌ای قرار داریم که می‌توانیم برای آن استانداردسازی کنیم. امیدوارم انیمیشن در جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان مانند جشنواره فیلم فجر به کناره نرود، زیرا یکی از ستون فقرات آن است. اگر به صورت میدانی از بین کودکان و نوجوانان نظرسنجی کنید، انیمیشن را بیشتر از فیلم‌های رئال می‌پسندند بنابراین نباید اینگونه تصور شود که بخش حاشیه‌ای  است و فیلم‌های رئال بخش اصلی هستند.

وی خاطرنشان می‌کند: در فیلم‌های بزرگسالان، افراد خود انتخاب می‌کنند چه فیلمی را تماشا کنند، اما در سینمای کودک مشکلی وجود دارد که بچه‌ها خود نمی‌توانند انتخاب کنند. از سویی دیگر انیمیشن‌هایی که ساخته می‌شود رسالت آموزشی و فرهنگ‌سازی نیز دارد. هر فیلم‌ساز بر اساس دیدگاه خود این موارد را در آن می‌گنجاند و در بخش اکران نیز حمایت لازم است.

این کارگردان با بیان اینکه در بسیاری مواقع، فیلم‌های کمدی پرفروش سانس‌های بهتری را در اکران از آن خود می‌کنند و فیلم‌های کودک در سانس‌های به اصطلاح مرده صبح تا غروب قرار می‌گیرند،  ادامه می‌دهد: این معضل است اما فرصتی در دل آن نهفته است؛ آن هم با فراهم آوردن ساز‌وکاری برای جلب حمایت آموزش‌و‌پرورش و اردو‌های دانش‌آموزی. ما این کار را در مورد انیمیشن «مسافری از گانورا» انجام دادیم. اگر این کار سیستماتیک و گسترده‌تر شود، می‌توانیم امید داشته باشیم که سینمای کودک به یک سینمای سود‌ده بدل شود و فقط متکی به بودجه دولت نباشد.

مشکلات سینمای کودک و نوجوان با پول‌پاشی حل نمی‌شود

وی درباره بودجه تولید نیز با مطرح کردن این جمله که زیاد معتقد نیستم با پول‌پاشی می‌توان آن را حل کرد، تبیین می‌کند: در سال‌های گذشته با توجه به اینکه کشور از نظر اقتصادی بنیه بهتری داشت برای ساخت فیلم‌ها پول‌پاشی می‌شد، اما نتیجه خیلی خوبی نداشت. اکنون که گیشه به سمت در نظر گرفتن منفعت اقتصادی گیشه حرکت می‌کند، کیفیت فیلم‌ها نیز بهتر شده و تنها سلیقه مدیری که برای ساخت یک اثر هزینه کرده در نظر گرفته نمی‌شود، بلکه بیشتر سلیقه مخاطب را در نظر می‌گیرند، زیرا این آثار برای مخاطبان ساخته می‌شود.

علمدار، پیشرفت سینمای انیمیشن ایران را با توجه بضاعت آن خوب می‌داند و ادامه می‌دهد: این حوزه در یک دهه گذشته توانسته است موثر و مفید واقع شود. با این حال مردم ایران دیدگاه رئالیسم دارند، یعنی به دنبال واقعیت هستند و فانتزی و تخیل، زیاد در فرهنگ ما جایی ندارد. اگر نگاهی به ادبیات بیندازیم، می‌بینیم کم‌کم همه چیز به سمت رئال پیش می‌رود، به ویژه بعد از مشروطه که ادبیات مدرن ایران شکل گرفت، این موضوع به سینما نیز سرایت کرده است.

انیمیشن شاخه‌ای از سینما است، که در آن تخیل و فانتزی حرف اول را می‌زند، این موضوع به‌خصوص برای مخاطب بزرگسال جذاب نیست، زیرا تصور می‌کند انیمیشن فیلم کودک است. بخشی از آن نیز به فیلم‌سازان باز می‌گردد، زیرا عمر این فرم سینمایی در ایران کم است . دو ضلع بارز این ماجرا خاور دور مثل انیمه‌های ژاپنی و سینمای غرب است. زمانی که ما کودک بودیم سینمای کشور‌های کمونیستی هم وجود داشت که تعطیل شد.

این نویسنده اشاره می‌کند: اکنون از لحاظ فن و تکنیک به سطح قابل قبولی رسیده‌ایم که می‌توانیم یک فیلم را با استاندارد‌های گرافیکی رایج در جهان بسازیم. ما به مرحله‌ای رسیده‌ایم که چه کاری انجام بدهیم تا محتوا‌های ما بتواند بیننده را جذب کند. آیا می‌توانیم بزرگسال ایرانی را نیز پای پرده سینما بکشانیم و فیلم ما او را جذب کند؟ امیدوارم فیلم‌سازان همت کنند و بتواند این کار بزرگ را انجام دهند، زیرا اگر بزرگسال خوشش نیاید این سینما راه نمی‌افتد.