مدیرعامل بنیاد ملی عفاف و حجاب معتقد است: در دوره سرنوشت‌ساز زیر شش سال، تربیت کودک علاوه بر خانواده در اختیار مهدکودک‌ها هم قرار می‌گیرد. باید به مهدکودک به دیده فرصتی برای تعمیق باورهای دینی بنگریم.

به گزارش انجمن تخصصی کودک و رسانه به نقل از خبرگزاری تسنیم طیبه مجردیان: ۶۰ درصد شخصیت یک فرد در دوره کودکی و زیر شش سال شکل می‌گیرد. در این دوره، الگو و عامل اصلی تربیت کودک، پدر و مادر هستند. اما به دلیل تغییر سبک زندگی زنان و تغییرات ساختاری جوامع، مهدکودک‌ها؛ بازوی خانواده در نگهداری و ایضاً شکل‌دهی به شخصیت کودک هستند. بنابراین چنانچه متولی و مربیان مهدکودک، توانمند باشند می‌توانند مفاهیم اخلاقی و ارزشی بنیادین را غیرمستقیم و با ترفندهای خلاقانه در کودک تعمیق کنند. این در حالی است که در حال حاضر نگاه‌های اقتصادی در بحث مهدکودک‌ها غالب است و اهمیت بعد فرهنگی حوزه کودک در اکثر موارد نادیده گرفته می‌شود و شاید مهدکودک، آسیب‌هایی متعددی هم برای کودک در پی داشته باشد. اما در سال‌های اخیر توجه فعالین فرهنگی متخصص و دغدغه‌مندان به حوزه کودک، تحولات مثبتی در این حوزه رقم زده است. استفاده از پتانسیل این گروه‌های توانمند، گامی موثر در سامان دادن به وضعیت مهدکودک‌ها در کشور و حتی مهدکودک سازمان‌های دولتی است. به همین دلیل بنیاد ملی عفاف و حجاب، در راستای مطالبه‌گری تأسیس مهدکودک در ادارات، مطابق تبصره ۳ ماده ۲۲ قانون جوانی جمعیت مبتنی بر توانمندی‌های گروه‌های مردمی متخصص و دغدغه‌مند به بحث مهدکودک‌ها ورود کرده است. ناظر به همین مسئله، خبرنگار این گزارش در ادامه پرونده مهدکودک‌ها با خانم طهورا نوروزی مدیرعامل بنیاد ملی عفاف و حجاب گفتگو کرده است. مشروح این گفتگو را در ادامه می‌خوانید.

طهورا نوروزی: بنیاد با دو رویکرد تشکیل شده است؛ یکی بحث مطالبه‌گری و دیگری هم فرهنگ عفاف و حجاب. در بحث فعالیت‌های فرهنگی، یکی از وظایف بنیاد این هست که ظرفیت‌های مردمی که در پازل ترویج عفاف و حجاب می‌توانند تأثیرگذار باشند را شناسایی کند. این ظرفیت‌های مردمی غیر از فعالین و دغدغه‌مندان، سمن‌ها و موسسات هم می‌توانند باشند. ما اقشار مختلفی را برای برنامه‌ریزی مدنظر قرار دادیم مثلاً دانشجویان، دانش آموزان، زنان، مادران.

یکی از زمینه‌هایی که در حوزه تعمیق باورهای دینی باید مورد توجه ویژه قرار بگیرد، بحث کودک است. کودکی یکی از مقاطع تأثیرگذار در شکل گیری ساختار شخصیت هر انسانی هست. اگر در حوزه فرهنگ عفاف و حجاب عقب‌تر برگردیم به حوزه اندیشه و تفکر می‌رسیم که این نگاه باید درست شود و از این جهت حوزه کودکی اهمیت پیدا می‌کند.

اگر پیشینه جریان‌هایی که حوزه کودک در ایران را راهبری می‌کردند تا قبل از انقلاب پیگیری کنیم، مستقیماً به فرح مرتبط بودند. به عنوان مثال کانون پرورشی فکری کودکان و نوجوانان در عصر پهلوی وابسته به فرح بود و ریشه درباری و سکولاری داشت. لذا قبل از انقلاب، پشتوانه‌های حوزه کودک که بارزترین آنها این نهادها بود، چنین وضعیتی داشتند.

بعد از انقلاب هم حوزه کودک همیشه فراز و فرود داشته و برخی می‌خواستند تحولاتی ایجاد کنند اما عملاً حوزه کودک با نگاه مذهبی و انقلابی در چند سال اخیر پا گرفته و یک تکاپویی در این حوزه ایجاد شده است. حدود یک دهه یعنی از اوایل دهه ۹۰ به خصوص در چند سال اخیر، می‌توانیم بگوییم حوزه کودک دارد هویت می‌گیرد.

این هویت جدید حوزه کودک توسط گروه‌های مردمی که روی مباحث مذهبی، کار عمیق کردند شکل گرفته است. نمود این تحول در گروه‌های فرهنگی، هیأت‌ها و افراد معروفی که در حوزه شعر و سرود وارد شدند و محصولات مختلف خلاقانه برای انتقال محتواهای ارزشی از اعیاد تا اتفاق‌های مهم سیاسی داخلی و بین المللی مثل وقایع اخیر غزه برای مخاطب کودک و نوجوان تولید کردند، قابل رویت است. چون حوزه کودک حوزه خلاقیت و ذائقه است. بعد فرهنگی حوزه کودک با همین محصولات فرهنگی، هیئت‌های مذهبی و آدم‌های دغدغه‌مند جلو می‌رود.

حالا اگر به ساختارهای حوزه کودک، نگاه کنیم؛ بخشی از این حوزه مربوط به نهاد خانواده می‌شود اما از طرفی به خاطر شرایط روز و تغییر سبک زندگی و اشتغال زنان، می‌توانیم بگوییم فرهنگ مهدکودک تقریباً در جامعه باب شده است. از این جهت مهدکودک هم می‌تواند آسیب باشد و هم فرصت! برای اینکه در این دوره سرنوشت ساز، تربیت کودک علاوه بر خانواده در اختیار مهدکودک‌ها هم قرار می‌گیرد. این در حالی است که ما هنوز برای بعد ساختاری حوزه کودک که یکی از آنها مهدکودک ها هستند، فکری نکردیم.

بنابراین حوزه کودک نیاز به ادبیات و ساختار دینی تخصصی دارد. بنیاد هم به این دلیل که ریشه و فونداسیون تعمیق باورهای دینی در دوره کودکی است، وارد حوزه مهدکودک‌ها شده است.

به نظر بنده در حوزه مهدکودک‌ها مبتنی بر ظرفیتی که در بعد فرهنگی وجود دارد و توضیح دادم، می‌توانیم یک کار شبکه‌ای مردمی انجام بدهیم. ما باید به مهدکودک‌ها به دیده فرصت نگاه کنیم. به همین دلیل بنیاد وارد حوزه مهدکودک‌ها شد و بدنه مردمی و فعالینی را شناسایی کرد که در حوزه کودک توان و ظرفیت کار موثر دارند. این گروه‌ها، صرفاً مذهبی نیستند چون:

در حوزه کودک دغدغه‌مند بودن صرف، کفایت نمی‌کند. باید آدم‌های متخصص دغدغه‌مند داشته باشیم. بنابراین ما افرادی را شناسایی کردیم که به لحاظ علمی، تخصص کامل در حوزه روانشناسی دارند و در عین حال مذهبی و انقلابی هم هستند.

من محور کار در حوزه مهدکودک را امور زنان دستگاه ها قرار دادم. چون اولاً مهدهای خصوصی یک بازار آشفته‌ای دارد، از طرفی ما باید مطالبه‌گری را اول از خودمان یعنی از ساختارهای رسمی شروع کنیم. مضاف بر اینکه طبق تبصره ۳ ماده ۲۲ قانون جوانی جمعیت، دستگاه‌ها وظیفه دارند نسبت به راه اندازی مهدکودک اقدام کنند. به همین خاطر تصمیم گرفتیم اول سراغ مهدکودک‌های دستگاه های اجرایی برویم.

به نظر ما دستگاه‌های اجرایی در این زمینه خیلی می‌توانند موثر باشند. پس هم هدف بنیاد برای استفاده از ظرفیت دوره کودکی و هم تبصره قانون جوانی جمعیت باعث شد پیگیر این موضوع شویم. کاری که بنیاد در این زمینه می‌کند راه‌اندازی مهد کودک نیست که مداخله در دستگاه‌ها باشد. ما برای هدف خودمان چند پلان و مرحله چیدیم؛

گام اول حمایت معنوی از مهدکودک هایی است که در حال حاضر وجود دارد، این مهدکودک ها‌ نیاز به حمایت گروه‌هایی دارند که متخصص، انقلابی و متدین هستند. بر این اساس طی جلساتی که در بنیاد عفاف و حجاب داشتیم این گروه‌ها را شناسایی کردیم و الحمدلله به یک محوریت خوبی هم رسیده‌ایم. در حال حاضر گروه ها و نفراتی داریم که آمادگی دارند در بحث مهدکودک‌های دستگاه‌های اجرایی ورود کنند. اشتباه هم نشود این‌ها اداره مهد نمی‌خواهند بکنند، می‌خواهند حمایت معنوی کنند و پشوانه‌ای برای برنامه‌ریزی دستگاه‌های اجرایی باشند.

گام دوم ما این است که افراد دغدغه مند مجوز مهد کودک بگیرند یعنی مجوز مهدکودک‌ها را به گروه‌هایی بدهیم که صرفاً دغدغه اقتصادی ندارند.

در حال حاضر نگاه‌های اقتصادی به مهدکودک‌ها غالب است در حالیکه ما در حوزه مهدکودک به کسانی نیاز داریم که بیشتر به سود فرهنگی فکر می‌کنند. بنابراین حاکمیت باید از گروه‌هایی که به دنبال سود فرهنگی هستند، حمایت و پشتیبانی کند. اگر ما از این گروه‌ها حمایت نکنیم، نمی‌توانند کار خودشان را توسعه بدهند.کار بنیاد مطالبه‌گری است بنابراین گام دوم ما در بحث مهدکودک‌ها، مطالبه‌گری اخذ مجوز برای گروه‌های متخصص، متدین و دغدغه‌مند در حوزه کودک از دستگاه‌هایی است که مرجع صدور مجوز هستند و مطالبه ما از سازمان‌های دولتی استفاده از ظرفیت گروه‌های مردمی در این زمینه است.

اما فاز سوم؛ حمایت از توسعه کمی و کیفی این مهدکودک‌ها است. یعنی مهدکودک‌های مذهبی باید انقدر با کیفیت و مقرون به صرفه باشند که همه مردم حتی افرادی که  تأکیدی روی مذهبی بودن مهد ندارند هم از آنها استفاده کنند. ما باید به مهدکودک ها به دیده فرصت نگاه کنیم. ما نیاز به یک کار فراگیر هماهنگ و شبکه‌ای در بحث مهدکودک ها داریم. یعنی نباید یک کار نقطه‌ای انجام بدهیم. تعداد افراد متعهد هم در این زمینه کم نیستند و این ظرفیت مردمی می‌توانند حوزه گسترده‌ای را تحت پوشش قرار بدهند.

بنابراین برنامه ما این است که مهدکودک‌های دستگاه‌های اجرایی را از طریق تعاملی که در بنیاد با امور زنان دستگاه‌ها گرفتیم، پیگیری کنیم. گروه‌های متخصص مردمی را پررنگ کنیم که با دستگاه‌ها مرتبط شوند. از سوی دیگر در فاز تأسیس، مهدکودک‌هایی طراحی کنیم که از هر جنبه استاندارد باشند تا تمامی اقشار جامعه از خدمات این مهدکودک‌ها استفاده کنند.

ایران ۱۴۰۴ ایران توسعه یافته است. اگر ما الآن روی مهدکودک ها خوب کار کنیم و مهد تراز داشته باشیم، خروجی اینها در سال های بعد، نوجوان های تراز خواهد بود. یعنی میوه آن ۱۲ سال دیگر برداشت می‌شود. دوران کودکی در افق نوجوانی بسیار تأثیرگذار است.